niedziela, 11 grudnia 2011

Archeologia lotnicza ;)

   Postanowiłam drążyć temat archeologii lotniczej. Na stronie http://www.pma.pl/fotolot/index.html znalazłam informacje dotyczące wystawy z 2006 roku, która miała miejsce w Państwowym Muzeum Archeologicznym Polskiej Akademii Nauk, pt. "Osiemdziesiąt lat archeologii lotniczej w Polsce". Strona została opracowana przez Łukasza, Weronikę i Zbigniewa Kobylińskich. Moją uwagę przykuły archiwalne zdjęcia z pierwszego lotu w Polsce.

   Czym Jest Archeologia Lotnicza???
Celem archeologii Lotniczej jest zauważenie związku pomiędzy stanowiskiem archeologicznym pod ziemią, a ich śladami na powierzchni ziemi. Składa się na nią : odbywanie lotów i obserwacji, wykonywanie zdjęć, interpretacja, archiwizacja a następnie publikacja. Archeologia lotnicza znajduje szerokie zastosowania w celach naukowych, konserwatorskich czy edukacyjnych. Główne cele to: tworzenie rejestrów stanowisk archeologicznych, ochrona dziedzictwa archeologicznego, tworzenie kulturowych biografii krajobrazu poszczególnych regionów. Ważność tej metody badawczej dla dzisiejszego archeologa w pełni oddają słowa  Leo Deuela, który stwierdził, że "archeologia lotnicza zrewolucjonizowała naukę o przeszłości w stopniu większym być może niż odkrycie metody datowania przez badanie radioaktywności izotopu węgla" .

Dlaczego widzimy to co znajduje się pod ziemią?

Człowiek dostosowując środowisko naturale do swoich potrzeb zostawia pewne ślady, które w odpowiednich warunkach można zobaczyć. Jeśli chcemy badać obiekty, które znajdują się pod ziemią, musimy skorzystać z archeologii lotniczej. Możemy skorzystać z wyróżników cieniowych, które podkreślają minimalne nawet różnice terenowe. Przydatny także jest pierwszy opad śniegu, który utworzy zaspy po zawietrznej stronie wypukłości terenowych.

Cienie
Wyróżniki wegetacyjne dzielą się na negatywne i pozytywne.
Wyróżnik negatywny, faza wczesnowiosenna

Faza wzrostu roślin

Faza dojrzałości zbóż 
                                        (rys. L. Kobylińska, wg O. Braascha)
Faza wczesnowiosenna

Faza wzrostu roślin

Faza dojrzałości zbóż


Rośliny w miejscach rowów są dorodniejsze i ich barwa jest żywsza. Jest to spowodowane tym że gleba pod nimi na skutek działalności czlowieka jest żyźniejsza. A w miejscach gdy rośliny rosną na murach są mniej dorodne niż pozostałe. Ważne jest by wykonywać zdjęcia w odpowiedniej porze roku, gdy rośliny są w fazie wzrostu tak by móc wykorzystać ich cienie.

Wyróżnik wilgotnościowy to ciemne lub jasne plamy i pasma widoczne na zdjęciach. Widzimy je z powodu odmiennej szybkości parowania gleby w miejscu, gdzie znajdują się obiekty archeologiczne. 

Wyróżniki temperaturowe (śniegowe i szronowe) W wilgotniejszym, porowatym materiale wypełniska obiektu gromadzi się więcej ciepła niż w otaczającym gruncie, co powoduje, że późną jesienią nad np. wypełnionymi jamami osadniczymi pierwszy śnieg lub szron szybciej topnieją, powodując powstanie ciemnych plam na białym, pokrytym śniegiem tle. Do sytuacji odwrotnej dochodzi z wczesną wiosną, kiedy ze względu na intensywniejsze wypromieniowywanie ciepła przez ukryty pod ziemią mur, przykrywająca go cienka warstwa gleby silnie się wychładza, nad takimi miejscami podczas roztopów śnieg utrzymuje się dłużej.

Powstawanie śniegowych wyróżników
obiektów archeologicznych
(rys. L. Kobylińska, wg O. Braascha)

Historia Archeologii Lotniczej

W 1935 r. rozpoczęto dokumentowanie z lotu ptaka wyników wykopalisk  na terenie osady obronnej z późnej epoki brązu i wczesnej epoki żelaza w Biskupinie z inicjatywy Zdzisława Rajewskiego.  W tym celu wykorzystywano specjalnie skonstruowany balon na uwięzi z podczepionym aparatem fotograficznym na płyty szklane. Głównym fotografem ekspedycji był Wojciech Kóčka. W roku 1936 fotografie wykonywano także z balonu wolnego, a w 1937 z wojskowego balonu obserwacyjnego na uwięzi. Na potrzeby archeologów fotografie lotnicze wykonywali także z samolotów piloci wojskowi. 

Balon, z którego wykonywano zdjęcia
wykopalisk w Biskupinie w latach 1935-1939

Balon Pomorze, z którego wykonywano
fotografie w roku 1936

Obserwacyjny balon wojskowy, z którego
wykonywano fotografie w Biskupinie w roku 1937
Przykład fotografii wykopalisk
biskupińskich z lotu ptaka










 1935 r. z inicjatywy Władysława Kowalenki wykonano liczne fotografie grodzisk wielkopolskich.

Grodzisko
Żerków


 Mam nadzieję, że pokazałam jak pomocna dzisiejszym archeologom może być archeologia lotnicza ;) 

Wercheologia

Czyli mój świat i moje kredki no i trochę Archeologii.... :)